Paraliż senny to tymczasowa utrata funkcji mięśni podczas snu.
Zwykle występuje:
- gdy osoba zasypia
- wkrótce po tym, jak zasnęli
- kiedy się budzą
Według American Academy of Sleep Medicine osoby z paraliżem sennym zwykle po raz pierwszy doświadczają tego stanu w wieku od 14 do 17 lat.
To dość powszechny stan snu. Badacze szacują, że od 5 do 40 procent ludzi doświadcza tego stanu.
Mogą wystąpić epizody paraliżu sennego wraz z innym zaburzeniem snu znanym jako narkolepsja.
Narkolepsja to przewlekłe zaburzenie snu, które powoduje przytłaczającą senność i nagłe „ataki snu” w ciągu dnia. Jednak wiele osób, które nie mają narkolepsji, może nadal doświadczać paraliżu sennego.
Ten stan nie jest niebezpieczny. Chociaż dla niektórych może to wydawać się niepokojące, zwykle nie jest konieczna żadna interwencja medyczna.
Jakie są objawy paraliżu sennego?
Paraliż senny nie jest nagłym przypadkiem medycznym. Znajomość objawów może zapewnić spokój ducha.
Najczęstszą cechą epizodu paraliżu sennego jest niemożność poruszania się lub mówienia. Odcinek może trwać od kilku sekund do około 2 minut.
Możesz również doświadczyć:
- uczucie, jakby coś cię przygniatało
- uczucie, że ktoś lub coś jest w pokoju
- uczucie strachu
- doznania hipnagogiczne i hipnopompiczne (HHE), które są opisywane jako halucynacje podczas snu, tuż przed snem lub po nim
Dr Priyanka Vaidya zauważa, że inne objawy mogą obejmować:
- trudności w oddychaniu
- czujesz się tak, jakbyś miał umrzeć
- wyzysk
- bóle mięśni
- bóle głowy
- paranoja
Odcinki zwykle kończą się same lub gdy inna osoba cię dotyka lub porusza.
Możesz być świadomy tego, co się dzieje, ale nadal nie możesz się poruszać ani mówić podczas odcinka. Możesz również przypomnieć sobie szczegóły epizodu po zniknięciu tymczasowego paraliżu.
W rzadkich przypadkach niektórzy ludzie doświadczają halucynacji przypominających sen, które mogą wywoływać strach lub niepokój, ale te halucynacje są nieszkodliwe.
Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka paraliżu sennego?
Dzieci i dorośli w każdym wieku mogą doświadczyć paraliżu sennego. Jednak niektóre grupy są bardziej narażone niż inne.
Grupy o podwyższonym ryzyku obejmują osoby z następującymi schorzeniami:
- bezsenność
- narkolepsja
- zaburzenia lękowe
- duża depresja
- zaburzenie afektywne dwubiegunowe
- zespół stresu pourazowego (PTSD)
Paraliż senny jest również zwykle spowodowany rozłączeniem między umysłem a ciałem, co ma miejsce podczas snu, mówi Vaidya.
Zauważa również, że typowe przyczyny to:
- zła higiena snu lub brak odpowiednich nawyków związanych ze snem, które są niezbędne do dobrej jakości snu
- zaburzenia snu, takie jak bezdech senny
Zakłócony harmonogram snu jest również powiązany z paraliżem sennym. Przykłady sytuacji, w których harmonogram snu może zostać zakłócony, obejmują pracę na nocnych zmianach lub opóźnienie w podróży lotniczej.
W niektórych przypadkach paraliż senny wydaje się występować w rodzinach. Jednak jest to rzadkie. Nie ma wyraźnych naukowych dowodów na to, że choroba jest dziedziczna.
Spanie na plecach może zwiększyć twoje szanse na epizod. Brak snu może również zwiększać ryzyko paraliżu sennego.
Jak rozpoznaje się paraliż senny?
Do zdiagnozowania paraliżu sennego nie są potrzebne żadne testy medyczne.
Twój lekarz zapyta Cię o Twoje wzorce snu i historię medyczną. Mogą również poprosić Cię o prowadzenie dziennika snu, dokumentującego Twoje doświadczenia podczas epizodów paraliżu sennego.
W niektórych przypadkach lekarz może zalecić udział w nocnym badaniu snu w celu śledzenia fal mózgowych i oddychania podczas snu. Zwykle jest to zalecane tylko wtedy, gdy paraliż senny powoduje utratę snu.
Jakie są możliwości leczenia paraliżu sennego?
Objawy paraliżu sennego zwykle ustępują w ciągu kilku minut i nie powodują żadnych trwałych skutków fizycznych ani urazów. Jednak to doświadczenie może być dość niepokojące i przerażające.
Paraliż senny występujący w izolacji zazwyczaj nie wymaga leczenia. Ale ci, którzy mają również oznaki narkolepsji, powinni skonsultować się z lekarzem. Jest to szczególnie ważne, jeśli objawy zakłócają pracę i życie domowe.
Twój lekarz może przepisać określone leki, aby pomóc w opanowaniu paraliżu sennego, jeśli przyczyną jest narkolepsja.
Najczęściej przepisywanymi lekami są stymulanty i selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), takie jak fluoksetyna (Prozac). Stymulanty pomagają nie zasnąć.
SSRI pomagają radzić sobie z objawami związanymi z narkolepsją.
Twój lekarz może zlecić badanie snu zwane polisomnografią.
Wyniki badania pomogą lekarzowi w postawieniu diagnozy, jeśli cierpisz na paraliż senny i inne objawy narkolepsji. Ten rodzaj badania wymaga noclegu w szpitalu lub ośrodku snu.
W tym badaniu pracownik służby zdrowia umieści elektrody na brodzie, skórze głowy i zewnętrznej krawędzi powiek. Elektrody mierzą aktywność elektryczną mięśni i fal mózgowych.
Będą także monitorować Twój oddech i tętno. W niektórych przypadkach kamera zarejestruje Twoje ruchy podczas snu.
Vaidya uważa, że kluczem do złagodzenia paraliżu sennego jest poprawa higieny snu poprzez przestrzeganie właściwej rutyny przed snem, która obejmuje:
- unikanie niebieskiego światła przed snem
- zapewnienie niskiej temperatury w pomieszczeniu
Te rutyny przed snem mogą zapewnić lepszy sen.
Jak mogę zapobiec paraliżowi sennemu?
Możesz zminimalizować objawy lub częstotliwość epizodów za pomocą kilku prostych zmian w stylu życia, takich jak:
- Zmniejsz stres w swoim życiu.
- Ćwicz regularnie, ale nie przed snem.
- Odpocznij wystarczająco.
- Utrzymuj regularny harmonogram snu.
- Śledź leki, które bierzesz na jakiekolwiek schorzenia.
- Poznaj skutki uboczne i interakcje różnych leków, aby uniknąć potencjalnych skutków ubocznych, w tym paraliżu sennego.
Vaidya zauważa, że przestrzeganie tych wskazówek może również pomóc w zapobieganiu paraliżowi sennemu:
- terapia
- poradnictwo urazowe
- joga i ćwiczenia oddechowe, aby odzyskać poczucie sprawczości nad ciałem
Jeśli cierpisz na zaburzenia psychiczne, takie jak lęk lub depresja, przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych może zmniejszyć liczbę epizodów paraliżu sennego.
Leki przeciwdepresyjne mogą pomóc zmniejszyć liczbę snów, co zmniejsza paraliż senny.
