Odra lub rubeola to infekcja wirusowa, która zaczyna się w układzie oddechowym. Nadal pozostaje znaczącą przyczyną zgonów na całym świecie, pomimo dostępności bezpiecznej i skutecznej szczepionki.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2017 r. Na świecie było około 110 000 zgonów związanych z odrą, większość z nich dotyczyła dzieci w wieku poniżej 5 lat. W ostatnich latach w Stanach Zjednoczonych rośnie również liczba zachorowań na odrę.
Dowiedz się więcej o objawach odry, o tym, jak się rozprzestrzenia i jak można jej zapobiegać.
Objawy odry
Objawy odry na ogół pojawiają się po raz pierwszy w ciągu 10 do 12 dni po kontakcie z wirusem. Zawierają:
- kaszel
- gorączka
- Katar
- czerwone oczy
- ból gardła
- białe plamy w jamie ustnej
Rozległa wysypka skórna jest klasycznym objawem odry. Ta wysypka może trwać do 7 dni i zwykle pojawia się w ciągu 14 dni od ekspozycji na wirusa. Zwykle rozwija się na głowie i powoli rozprzestrzenia się na inne części ciała.
Przyczyny odry
Odra jest wywoływana przez zakażenie wirusem z rodziny paramyksowirusów. Wirusy to małe pasożytnicze drobnoustroje. Po zakażeniu wirus atakuje komórki gospodarza i wykorzystuje składniki komórkowe do zakończenia swojego cyklu życiowego.
Wirus odry infekuje najpierw drogi oddechowe. Jednak ostatecznie rozprzestrzenia się na inne części ciała poprzez krwiobieg.
Wiadomo, że odra występuje tylko u ludzi, a nie u innych zwierząt. Istnieją 24 znane typy genetyczne odry, chociaż obecnie w obiegu jest tylko 6.
Czy odra jest przenoszona drogą powietrzną?
Odra może rozprzestrzeniać się drogą powietrzną z kropelek z dróg oddechowych i małych cząstek aerozolu. Zakażona osoba może wypuścić wirusa w powietrze, kiedy kaszle lub kicha.
Te cząsteczki układu oddechowego mogą również osadzać się na przedmiotach i powierzchniach. Możesz zostać zarażony, jeśli wejdziesz w kontakt z zanieczyszczonym przedmiotem, takim jak klamka, a następnie dotkniesz twarzy, nosa lub ust.
Wirus odry może żyć poza organizmem dłużej, niż myślisz. W rzeczywistości może pozostawać zakaźny w powietrzu lub na powierzchni do dwóch godzin.
Czy odra jest zaraźliwa?
Odra jest wysoce zaraźliwa. Oznacza to, że infekcja może bardzo łatwo przenosić się z człowieka na człowieka.
Podatna osoba, która jest narażona na wirusa odry, ma 90% szans na zarażenie. Ponadto zarażona osoba może dalej przenosić wirusa na od 9 do 18 podatnych osób.
Osoba, która ma odrę, może przenosić wirusa na innych, zanim jeszcze dowiedzą się, że go mają. Zakażona osoba jest zaraźliwa przez cztery dni, zanim pojawi się charakterystyczna wysypka. Po pojawieniu się wysypki nadal są zaraźliwe przez kolejne cztery dni.
Głównym czynnikiem ryzyka zachorowania na odrę jest brak szczepień. Ponadto niektóre grupy są bardziej narażone na powikłania związane z zakażeniem odrą, w tym małe dzieci, osoby z osłabionym układem odpornościowym i kobiety w ciąży.
Diagnozowanie odry
Jeśli podejrzewasz, że masz odrę lub kontakt z osobą chorą na odrę, natychmiast skontaktuj się z lekarzem. Mogą cię ocenić i wskazać, gdzie możesz się zobaczyć, aby ustalić, czy masz infekcję.
Lekarze mogą potwierdzić odrę, badając wysypkę skórną i sprawdzając objawy charakterystyczne dla tej choroby, takie jak białe plamy w jamie ustnej, gorączka, kaszel i ból gardła.
Jeśli na podstawie historii i obserwacji podejrzewają, że możesz mieć odrę, lekarz zleci badanie krwi w celu wykrycia wirusa odry.
Leczenie odry
Nie ma specjalnego leczenia odry. W przeciwieństwie do infekcji bakteryjnych infekcje wirusowe nie są wrażliwe na antybiotyki. Wirus i objawy zwykle znikają po około dwóch lub trzech tygodniach.
Istnieje kilka metod interwencji dla osób, które mogły być narażone na wirusa. Mogą one pomóc w zapobieganiu infekcji lub zmniejszeniu jej ciężkości. Zawierają:
- szczepionka przeciw odrze podana w ciągu 72 godzin od ekspozycji
- dawka białek odpornościowych zwanych immunoglobulinami, przyjęta w ciągu sześciu dni od ekspozycji
Twój lekarz może zalecić, co następuje, aby pomóc Ci odzyskać zdrowie:
- acetaminofen (Tylenol) lub ibuprofen (Advil) w celu zmniejszenia gorączki
- odpocząć, aby wzmocnić układ odpornościowy
- duża ilość płynów
- nawilżacz łagodzący kaszel i ból gardła
- suplementy witaminy A.
Kino
Odra u dorosłych
Chociaż często wiąże się to z chorobami wieku dziecięcego, dorośli też mogą zachorować. Osoby, które nie są zaszczepione, są bardziej narażone na zachorowanie.
Powszechnie przyjmuje się, że dorośli urodzeni w 1957 roku lub wcześniej są naturalnie odporni na odrę. Dzieje się tak, ponieważ szczepionka została po raz pierwszy zarejestrowana w 1963 roku. Wcześniej większość ludzi była naturalnie narażona na infekcję w wieku młodzieńczym, w wyniku czego stała się odporna.
Według Centers for Disease Control and Prevention (CDC), poważne komplikacje są częstsze nie tylko u małych dzieci, ale także u dorosłych w wieku powyżej 20 lat. Powikłania te mogą obejmować zapalenie płuc, zapalenie mózgu i ślepotę.
Jeśli jesteś osobą dorosłą, która nie została zaszczepiona lub nie jest pewna swojego statusu zaszczepienia, powinnaś zgłosić się do lekarza w celu zaszczepienia. Co najmniej jedna dawka szczepionki jest zalecana dla niezaszczepionych osób dorosłych.
Odra u niemowląt
Szczepionki na odrę podaje się dzieciom dopiero w wieku co najmniej 12 miesięcy. Przed otrzymaniem pierwszej dawki szczepionki jest najbardziej narażony na zakażenie wirusem odry.
Niemowlęta otrzymują pewną ochronę przed odrą dzięki odporności biernej, która jest zapewniana od matki do dziecka przez łożysko i podczas karmienia piersią.
Jednak badania wykazały, że odporność ta może zostać utracona w ciągu nieco ponad 2,5 miesiąca po urodzeniu lub po zaprzestaniu karmienia piersią.
Dzieci poniżej 5 roku życia są bardziej narażone na powikłania związane z odrą. Mogą to być choroby takie jak zapalenie płuc, zapalenie mózgu i infekcje ucha, które mogą skutkować utratą słuchu.
Okres inkubacji odry
Okres inkubacji choroby zakaźnej to czas, który upływa od ekspozycji do pojawienia się objawów. Okres inkubacji odry wynosi od 10 do 14 dni.
Po początkowym okresie inkubacji mogą pojawić się niespecyficzne objawy, takie jak gorączka, kaszel i katar. Wysypka zacznie się rozwijać kilka dni później.
Należy pamiętać, że nadal można przenosić infekcję na inne osoby przez cztery dni przed wystąpieniem wysypki. Jeśli uważasz, że byłeś narażony na odrę i nie zostałeś zaszczepiony, powinieneś jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
Rodzaje odry
Oprócz klasycznej odry istnieje również kilka innych rodzajów zakażeń odrą, na które można się zarazić.
Nietypowa odra występuje u osób, które w latach 1963–1967 otrzymały zabitą szczepionkę przeciw odrze. Po ekspozycji na odrę osoby te zapadają na chorobę, której objawami są wysoka gorączka, wysypka, a czasem zapalenie płuc.
Zmodyfikowana odra występuje u osób, którym podano immunoglobulinę po ekspozycji, oraz u niemowląt, które nadal mają pewną odporność bierną. Zmodyfikowana odra jest zwykle łagodniejsza niż zwykły przypadek odry.
Odra krwotoczna jest rzadko opisywana w Stanach Zjednoczonych. Powoduje objawy, takie jak wysoka gorączka, drgawki i krwawienie do skóry i błon śluzowych.
Odra a różyczka
Być może słyszałeś o różyczce nazywanej „niemiecką odrą”. Ale odra i różyczka są w rzeczywistości powodowane przez dwa różne wirusy.
Różyczka nie jest tak zaraźliwa jak odra. Jednak może to spowodować poważne komplikacje, jeśli kobieta rozwinie infekcję w czasie ciąży.
Mimo że różne wirusy powodują odrę i różyczkę, są one również podobne pod kilkoma względami. Oba wirusy:
- może rozprzestrzeniać się drogą powietrzną w wyniku kaszlu i kichania
- powodować gorączkę i charakterystyczną wysypkę
- występują tylko u ludzi
Zarówno odra, jak i różyczka są zawarte w szczepionkach przeciwko odrze-śwince-różyczce (MMR) i odrze-śwince-różyczce i ospie wietrznej (MMRV).
Zapobieganie odrze
Istnieje kilka sposobów zapobiegania zachorowaniu na odrę.
Szczepionka
Szczepienie jest najlepszym sposobem zapobiegania odrze. Dwie dawki szczepionki przeciw odrze są w 97% skuteczne w zapobieganiu infekcji odry.
Dostępne są dwie szczepionki - szczepionka MMR i szczepionka MMRV. Szczepionka MMR to szczepionka typu trzy w jednym, która może chronić Cię przed odrą, świnką i różyczką. Szczepionka MMRV chroni przed tymi samymi infekcjami, co szczepionka MMR, a także zapewnia ochronę przed ospą wietrzną.
Dzieci mogą otrzymać pierwszą szczepionkę w wieku 12 miesięcy lub wcześniej, jeśli podróżują za granicę, a drugą dawkę w wieku od 4 do 6 lat. Dorośli, którzy nigdy nie otrzymali szczepionki, mogą poprosić o szczepienie swojego lekarza.
Niektóre grupy nie powinny otrzymywać szczepień przeciwko odrze. Te grupy obejmują:
- osoby, które w przeszłości miały zagrażającą życiu reakcję na szczepionkę przeciw odrze lub jej składniki
- kobiety w ciąży
- osoby z obniżoną odpornością, które mogą obejmować osoby z HIV lub AIDS, osoby przechodzące leczenie raka lub osoby przyjmujące leki osłabiające układ odpornościowy
Skutki uboczne szczepień są zwykle łagodne i ustępują w ciągu kilku dni. Mogą obejmować gorączkę i łagodną wysypkę. W rzadkich przypadkach szczepionka była powiązana z małą liczbą płytek krwi lub napadami. Większość dzieci i dorosłych, którzy otrzymują szczepionkę przeciw odrze, nie doświadcza skutków ubocznych.
Niektórzy uważają, że szczepionka przeciwko odrze może powodować autyzm u dzieci. W rezultacie przez wiele lat poświęcono temu tematowi wiele badań. Badania te wykazały, że nie ma związku między szczepionkami a autyzmem.
Szczepienia są ważne nie tylko dla ochrony Ciebie i Twojej rodziny. Jest to również ważne dla ochrony osób, których nie można zaszczepić. Kiedy więcej osób jest zaszczepionych przeciwko chorobie, jest mniej prawdopodobne, że rozprzestrzeni się w populacji. Nazywa się to odpornością zbiorową.
Aby uzyskać odporność stada na odrę, należy zaszczepić około 96 procent populacji.
Inne metody zapobiegania
Nie każdy może otrzymać szczepionkę przeciw odrze. Ale są inne sposoby zapobiegania rozprzestrzenianiu się odry.
Jeśli jesteś podatny na infekcję:
- Praktykuj dobrą higienę rąk. Myj ręce przed jedzeniem, po skorzystaniu z łazienki i przed dotknięciem twarzy, ust lub nosa.
- Nie udostępniaj rzeczy osobistych osobom, które mogą być chore. Może to obejmować takie rzeczy, jak naczynia do jedzenia, szklanki i szczoteczki do zębów.
- Unikaj kontaktu z chorymi
Jeśli jesteś chory na odrę:
- Nie wychodź z pracy, szkoły i innych miejsc publicznych, dopóki nie będziesz zarażony. Jest to cztery dni po pierwszym wystąpieniu wysypki na odrę.
- Unikaj kontaktu z osobami, które mogą być podatne na infekcje, takimi jak niemowlęta zbyt młode na szczepienia i osoby z obniżoną odpornością.
- Zakryj nos i usta, jeśli musisz kaszleć lub kichać. Niezwłocznie wyrzucić wszystkie zużyte chusteczki. Jeśli nie masz dostępnej chusteczki, kichaj w zgięcie łokcia, a nie w dłoń.
- Pamiętaj, aby często myć ręce i dezynfekować wszelkie powierzchnie lub przedmioty, których często dotykasz.
Odra w czasie ciąży
Kobiety w ciąży, które nie są odporne na odrę, powinny unikać ekspozycji w czasie ciąży. Zachorowanie na odrę podczas ciąży może mieć znaczący negatywny wpływ na zdrowie zarówno matki, jak i płodu.
Kobiety w ciąży są bardziej narażone na powikłania związane z odrą, takie jak zapalenie płuc. Ponadto posiadanie odry podczas ciąży może prowadzić do następujących powikłań ciąży:
- poronienie
- poród przedwczesny
- niska waga po urodzeniu
- poronienie
Odra może być również przenoszona z matki na dziecko, jeśli matka ma odrę blisko terminu porodu. Nazywa się to wrodzoną odrą. Niemowlęta z wrodzoną odrą mają wysypkę po urodzeniu lub rozwija się wkrótce potem. Są narażeni na zwiększone ryzyko powikłań, które mogą zagrażać życiu.
Jeśli jesteś w ciąży, nie masz odporności na odrę i uważasz, że zostałaś narażona, natychmiast skontaktuj się z lekarzem. Otrzymanie zastrzyku immunoglobuliny może pomóc w zapobieganiu infekcji.
Prognozy dotyczące odry
Odra ma niski wskaźnik śmiertelności u zdrowych dzieci i dorosłych, a większość osób zarażonych wirusem odry w pełni wraca do zdrowia. Ryzyko powikłań jest większe w następujących grupach:
- dzieci poniżej 5 lat
- dorośli powyżej 20 lat
- kobiety w ciąży
- osoby z osłabionym układem odpornościowym
- osoby niedożywione
- osoby z niedoborem witaminy A.
Około 30 procent osób z odrą doświadcza jednego lub więcej powikłań. Odra może prowadzić do zagrażających życiu powikłań, takich jak zapalenie płuc i zapalenie mózgu (zapalenie mózgu).
Inne powikłania związane z odrą mogą obejmować:
- infekcja ucha
- zapalenie oskrzeli
- zad
- ciężka biegunka
- ślepota
- powikłania ciąży, takie jak poronienie lub poród przedwczesny
- podostre stwardniające zapalenie mózgu (SSPE), rzadki stan zwyrodnieniowy układu nerwowego, który rozwija się lata po zakażeniu
Nie możesz zachorować na odrę więcej niż raz. Po zakażeniu wirusem jesteś odporny na całe życie.
Jednak odrze i jej potencjalnym powikłaniom można zapobiec poprzez szczepienia. Szczepienie nie tylko chroni Ciebie i Twoją rodzinę, ale także zapobiega rozprzestrzenianiu się wirusa odry w Twojej społeczności i atakowaniu osób, których nie można zaszczepić.
