Co to jest?
Wirus Epsteina-Barr (EBV) należy do rodziny herpeswirusów, które mogą zarażać ludzi. Infekcje EBV są bardzo powszechne - prawdopodobnie już zaraziłeś się wirusem, nawet o tym nie wiedząc.
Stan, z którym można skojarzyć zakażenie EBV, to mononukleoza zakaźna lub mononukleoza. Jednak eksperci badają potencjalne powiązania między wirusem EBV a innymi schorzeniami, w tym rakiem i chorobami autoimmunologicznymi.
Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o EBV, w tym o typowych objawach infekcji i sposobie rozprzestrzeniania się wirusa.
Jakie są objawy?
Infekcje EBV nie zawsze powodują objawy. Dotyczy to szczególnie dzieci.
Nastolatki i dorośli są bardziej narażeni na objawy, które mogą obejmować:
- gorączka
- uczucie zmęczenia lub znużenia
- bół głowy
- ból gardła
- obrzęk węzłów chłonnych na szyi lub pod pachami
- obrzęk migdałków
- powiększona śledziona (powiększenie śledziony)
- wysypka na skórze
Objawy te mogą trwać od dwóch do czterech tygodni, chociaż uczucie zmęczenia może utrzymywać się przez tygodnie lub miesiące.
A co z objawami reaktywacji?
Po zakażeniu EBV wirus pozostaje nieaktywny w organizmie do końca życia. Nazywa się to opóźnieniem.
W niektórych przypadkach wirus może się reaktywować. Ale to zwykle nie powoduje żadnych objawów.
Jednak reaktywowany wirus EBV może powodować objawy podobne do objawów pierwotnego zakażenia wirusem EBV u osób z osłabionym układem odpornościowym.
Jak rozprzestrzenia się wirus?
EBV przenosi się z człowieka na człowieka poprzez płyny ustrojowe, zwłaszcza ślinę. Dlatego mononukleoza, jedna z najbardziej znanych infekcji EBV, jest powszechnie nazywana „chorobą całowania”.
Ale możesz również zarazić się wirusem, dzieląc się przedmiotami osobistymi, takimi jak szczoteczki do zębów lub naczynia do jedzenia, z osobą, która ma aktywną infekcję EBV. EBV może również przenosić się przez krew i nasienie.
Możesz zacząć rozprzestrzeniać EBV na innych, gdy tylko go zarażesz. Oznacza to, że możesz przekazać go innym, zanim jeszcze zaczniesz mieć objawy aktywnej infekcji.
Będziesz mógł przekazać innym wirus EBV tak długo, jak długo wirus będzie aktywny, co może oznaczać tygodnie lub nawet miesiące. Gdy wirus stanie się nieaktywny, nie możesz go już przenosić na inne osoby, chyba że ponownie się aktywuje.
Czy jest na to test?
Potencjalne infekcje EBV są często diagnozowane bez żadnych badań. Jednak badania krwi mogą wykryć obecność przeciwciał związanych z wirusem EBV.
Jeden z nich jest znany jako test monospot. Jednak Centers for Disease Control nie zaleca tego do ogólnego użytku, ponieważ wyniki nie zawsze są dokładne.
Oprócz testu monospot istnieją inne badania krwi na bardziej specyficzne przeciwciała przeciwko EBV, w tym:
- Wirusowy antygen kapsydu (VCA). Przeciwciała przeciwko VCA pojawiają się na wczesnym etapie infekcji. Jeden typ (anty-VCA IgM) znika po kilku tygodniach, podczas gdy inny (anty-VCA IgG) utrzymuje się przez całe życie.
- Wczesny antygen (EA). Podczas aktywnej infekcji pojawiają się przeciwciała przeciwko EA. Zwykle stają się niewykrywalne po kilku miesiącach, chociaż u niektórych osób mogą utrzymywać się dłużej.
- Antygen jądrowy EBV (EBNA). Przeciwciała przeciwko EBNA pojawiają się powoli w miesiącach następujących po zakażeniu i można je wykryć przez całe życie człowieka.
Aby postawić diagnozę, pracownik służby zdrowia weźmie pod uwagę te wyniki i inne czynniki, w tym ogólny stan zdrowia osoby i wszelkie podstawowe schorzenia.
Jak to jest traktowane?
Nie ma specjalnego leczenia ani szczepionki przeciwko wirusowi EBV. A ponieważ są wywoływane przez wirusa, infekcje EBV nie reagują na antybiotyki.
Zamiast tego leczenie koncentruje się na radzeniu sobie z typowymi objawami. To zawiera:
- wystarczająco dużo odpoczynku
- picie dużej ilości płynów
- przyjmowanie dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych w celu złagodzenia gorączki lub bólu gardła
- unikanie sportów kontaktowych lub podnoszenia ciężarów
Czy może to prowadzić do komplikacji?
W niektórych przypadkach infekcje EBV mogą prowadzić do powikłań, niektórych łagodnych, a niektórych poważnych.
Obejmują one:
- pęknięcie śledziony
- niedokrwistość
- mała liczba płytek krwi (małopłytkowość)
- zapalenie wątroby
- zapalenie mięśnia sercowego
- stany wpływające na układ nerwowy, w tym zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowych i zespół Guillain-Barre
Jeśli podejrzewasz, że masz aktywną infekcję EBV, najlepiej skonsultować się z lekarzem, jeśli obawiasz się swoich objawów. Mogą monitorować Cię pod kątem oznak komplikacji i udzielić Ci więcej informacji na temat tego, na co zwrócić uwagę podczas powrotu do zdrowia.
Czy może powodować raka?
Infekcja EBV może zwiększać ryzyko rozwoju niektórych rzadkich nowotworów. Dzieje się tak, ponieważ mutacje w komórkach zakażonych wirusem EBV mogą prowadzić do zmian nowotworowych.
Niektóre rodzaje raka związane z EBV obejmują:
- Nowotwory nosogardzieli
- Chłoniak Burkitta
- Chłoniak Hodgkina
- Gruczolakorak żołądka (rak żołądka)
Nowotwory związane z EBV są rzadkie, szczególnie poza Afryką i niektórymi częściami Azji Południowo-Wschodniej. U większości osób, które przeszły infekcję EBV, nie rozwinie się żaden z tych nowotworów.Eksperci wciąż próbują zidentyfikować te specyficzne mutacje i dlaczego wydaje się, że infekcja EBV je powoduje. Ale ogólnie szacuje się, że infekcja EBV jest przyczyną zaledwie półtora procent przypadków raka na całym świecie.
Czy może powodować inne schorzenia?
EBV może również odgrywać rolę w rozwoju innych schorzeń, w tym zaburzeń autoimmunologicznych i schizofrenii.
Choroby autoimmunologiczne
Od dawna uważa się, że EBV jest powiązany z zaburzeniami autoimmunologicznymi, takimi jak toczeń. Eksperci uważają, że EBV może powodować zmiany w sposobie ekspresji niektórych genów. Ta zmieniona ekspresja genów może zwiększyć ryzyko wystąpienia choroby autoimmunologicznej.
Jedno z ostatnich badań wykazało potencjalny związek między EBV a zwiększonym ryzykiem rozwoju tocznia, choroby autoimmunologicznej.
Autorzy badania uważają, że ten sam mechanizm łączący EBV i toczeń może również łączyć EBV z innymi chorobami autoimmunologicznymi, w tym:
- stwardnienie rozsiane
- reumatyzm
- nietolerancja glutenu
- cukrzyca typu 1
- zapalna choroba jelit
- młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów
- choroby autoimmunologiczne tarczycy, w tym zapalenie tarczycy Hashimoto i choroba Grave’a
Mimo to potrzeba więcej badań, aby w pełni zrozumieć potencjalny związek między EBV a chorobami autoimmunologicznymi.
Schizofrenia
Niedawne badanie dotyczyło wskaźników zakażeń EBV u ponad 700 osób zarówno ze schizofrenią, jak i bez niej. Osoby ze schizofrenią miały wyższy poziom przeciwciał przeciwko niektórym białkom EBV niż osoby, które ich nie miały, co sugeruje, że mieli niezwykłą odpowiedź immunologiczną na wirusa.
Naukowcy odkryli również, że uczestnicy z genetycznymi czynnikami ryzyka schizofrenii oraz podwyższonym poziomem przeciwciał byli ponad osiem razy bardziej narażeni na schizofrenię niż grupa kontrolna. Potrzebne są dalsze badania, aby zbadać wszelkie możliwe powiązania między zakażeniem wirusem EBV a schizofrenią.
A co z przewlekłym wirusem EBV?
W bardzo rzadkich przypadkach zakażenie EBV może prowadzić do przewlekłego stanu zwanego przewlekłym aktywnym wirusem EBV (CAEBV). CAEBV charakteryzuje się trwającymi objawami i dowodami z badań krwi na czynne zakażenie wirusem EBV.
Rozpoczyna się jako typowa infekcja EBV. Jednak układ odpornościowy niektórych ludzi nie jest w stanie kontrolować infekcji, co pozwala aktywnemu wirusowi pozostać w stanie uśpienia.
Eksperci nie są pewni, dlaczego niektórzy ludzie rozwijają CAEBV. Uważają jednak, że pewną rolę mogą odgrywać czynniki genetyczne lub mutacje w komórkach zakażonych wirusem EBV. Ponadto CAEBV występuje częściej w Azji, Ameryce Środkowej i Ameryce Południowej.
Obecnie jedyną skuteczną metodą leczenia CAEBV jest przeszczep krwiotwórczych komórek macierzystych.
Z biegiem czasu CAEBV może powodować kilka komplikacji, w tym:
- osłabiony układ odpornościowy
- chłoniaki
- zespół hemofagocytarny, rzadkie zaburzenie odporności
- niewydolność narządów
Podsumowując
Infekcja EBV jest bardzo powszechna i rozprzestrzenia się poprzez kontakt z zakażonymi płynami ustrojowymi. Często ludzie są zarażeni w dzieciństwie i nie odczuwają żadnych objawów. Jeśli nastolatek lub dorosły jest zarażony, mogą wystąpić objawy, takie jak zmęczenie, obrzęk węzłów chłonnych i gorączka.
W bardzo rzadkich przypadkach EBV może powodować przewlekłą infekcję, która może być śmiertelna, jeśli nie jest leczona. EBV wiąże się również z różnymi stanami, w tym nowotworami i chorobami autoimmunologicznymi. Potrzebne są jednak dodatkowe badania, aby określić ogólną rolę wirusa EBV w tych stanach.
