Aleksytymia to szerokie pojęcie opisujące problemy z odczuwaniem emocji. W rzeczywistości ten grecki termin używany w teorii psychodynamicznych Freuda luźno tłumaczy się jako „brak słów na emocje”. Chociaż stan nie jest dobrze znany, szacuje się, że ma go 1 na 10 osób.
Chociaż teorie Freuda są w dużej mierze uważane za przestarzałe, stan ten wydaje się wzrastać w świadomości. Często jest postrzegany jako wtórna diagnoza w innych istniejących wcześniej schorzeniach i niepełnosprawnościach psychicznych, w tym depresji i autyzmie.
Nie oznacza to jednak, że każdy z tymi schorzeniami ma problemy z wyrażaniem emocji i ich identyfikacją. W rzeczywistości badania pokazują, że dotyczy to tylko niewielkiego odsetka.
Osoby z aleksytymią mogą opisywać siebie jako mające trudności z wyrażaniem emocji uznawanych za społecznie odpowiednie, takich jak szczęście podczas radosnej okazji. Inni mogą ponadto mieć problemy z identyfikacją swoich emocji.
Takie osoby niekoniecznie mają apatię. Zamiast tego mogą nie mieć tak silnych emocji jak ich rówieśnicy i mogą mieć trudności z odczuwaniem empatii.
Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej o możliwych przyczynach aleksytymii, a także o sposobach leczenia i terapii tego schorzenia.
Przyczyny
Aleksytymia nie jest dobrze rozumiana. Istnieje możliwość, że ma to podłoże genetyczne.
Stan ten może być również wynikiem uszkodzenia mózgu wyspy. Ta część mózgu jest znana ze swojej roli w umiejętnościach społecznych, empatii i emocjach, a niektóre badania łączą uszkodzenia wysp z apatią i lękiem.
Linki do autyzmu
Objawy zaburzeń ze spektrum autyzmu są szerokie, ale nadal istnieją pewne stereotypy związane z tą chorobą. Jednym z głównych stereotypów jest brak empatii, który w dużej mierze został obalony.
Jednocześnie niektóre badania wskazują, że nawet połowa osób z autyzmem również doświadcza aleksytymii. Innymi słowy, to aleksytymia powoduje brak empatii, a nie sam autyzm.
Emocje i depresja
Możliwe jest również wystąpienie aleksytymii z depresją. Obserwowano go w dużych zaburzeniach depresyjnych i poporodowych, a także w schizofrenii. Badania wskazują, że od 32 do 51 procent osób z zaburzeniami depresyjnymi ma również aleksytymię.
Możliwy uraz
Dodatkowo stan ten zaobserwowano u osób, które doświadczyły traumy, zwłaszcza we wczesnym dzieciństwie. Trauma i zaniedbanie na tym etapie mogą powodować zmiany w mózgu, które mogą utrudniać odczuwanie i identyfikację emocji w późniejszym życiu.
Inne powiązane warunki
Badania wskazują również, że stan ten może występować w niektórych chorobach neurologicznych i urazach. Obejmują one:
- Choroba Alzheimera
- dystonia
- padaczka
- Choroba Huntingtona
- stwardnienie rozsiane
- Choroba Parkinsona
- uderzenie
- Poważny uraz mózgu
Objawy
Jako stan charakteryzujący się brakiem uczuć, rozpoznanie objawów aleksytymii może być trudne. Ponieważ stan ten wiąże się z niezdolnością do wyrażania uczuć, osoba dotknięta chorobą może wydawać się nieobecna lub apatyczna.
Jednak osoba z aleksytymią może osobiście doświadczyć następujących rzeczy w kontekście społecznym:
- gniew
- dezorientacja
- trudności z „czytaniem twarzy”
- dyskomfort
- pustka
- zwiększone tętno
- brak uczucia
- panika
Ten stan może również utrudniać osobie interpretowanie zmian ciała jako reakcji emocjonalnych. Na przykład możesz mieć problem z powiązaniem przyspieszonego bicia serca z podekscytowaniem lub strachem, ale nadal jesteś w stanie przyznać, że w danym momencie doświadczasz reakcji fizjologicznej.
Diagnoza
Aleksytymia jest diagnozowana przez specjalistę zdrowia psychicznego. Nie jest oficjalnie uznany w piątym wydaniu Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5).
Zamiast tego, Twój lekarz prawdopodobnie zada Ci pytania i postawi diagnozę na podstawie Twoich odpowiedzi. Możesz również zostać poproszony o dostarczenie kwestionariusza zgłoszonego przez Ciebie.
Innym możliwym testem jest rezonans magnetyczny wykonany przez neurologa. Zapewni to obrazy wyspy w mózgu.
Nie ma jednego testu na aleksytymię, podobnie jak ogólnie na zaburzenia neurologiczne i choroby psychiczne. Uzyskanie właściwej diagnozy może zająć trochę czasu.
Zabiegi
Jak dotąd nie ma jednego indywidualnego leczenia aleksytymii. Dokładne podejście do leczenia zależy od ogólnych potrzeb zdrowotnych. Na przykład, jeśli masz depresję lub lęk, przyjmowanie pewnych leków na te schorzenia może również pomóc w objawach zdrowia emocjonalnego.
W przypadku tego schorzenia pomocne mogą być również terapie. Umożliwiają one uczestnictwo w ćwiczeniach poprawiających zdrowie emocjonalne.
Możliwe opcje terapii obejmują:
- terapia poznawczo-behawioralna (CBT)
- terapia grupowa
- psychoterapia (znana również jako „terapia rozmowa”)
Wskazówki, jak sobie radzić
Jednym z możliwych kroków w kierunku rozpoznania emocjonalnego jest zwrócenie uwagi na własne reakcje fizjologiczne. Niektóre badania sugerują, że ważne jest, aby zacząć od tętna.
Zwróć uwagę, czy tętno rośnie w określonych sytuacjach i zbadaj, dlaczego tak się dzieje. Pomocny może być również czujnik tętna lub zegarek fitness. Dzięki praktyce możesz na przykład lepiej odróżnić złość od podniecenia i strachu. Dziennik może również pomóc w dokumentowaniu reakcji fizycznych i wzorców emocjonalnych.
Należy również pamiętać, że negatywne emocje są tak samo ważne, jak pozytywne. Nauczenie się, jak rozpoznać te emocje i pracować z nimi (a nie przeciwko nim), może pomóc w prowadzeniu bardziej satysfakcjonującego życia.
Kiedy iść do lekarza
Aleksytymia może powodować frustrację u osób, które jej doświadczają, a także u przyjaciół i bliskich. Jeśli uważasz, że masz problem z rozpoznawaniem lub opisywaniem uczuć, rozważ porozmawianie o tym z lekarzem. Mogą one pomóc Ci znaleźć odpowiednie opcje terapii, aby poprawić te ważne umiejętności życiowe.
Jeśli nie masz jeszcze specjalisty zdrowia psychicznego, nasze narzędzie Healthline FindCare może pomóc Ci połączyć się z lekarzami w Twojej okolicy.
Podsumowując
Aleksytymia nie jest powszechnie znana, ale ten stan badano od ponad czterech dekad. Występuje u osób, które mają trudności z rozpoznawaniem i wyrażaniem uczuć i często pokrywa się z innym podstawowym schorzeniem neurologicznym lub zaburzeniem zdrowia psychicznego.
Chociaż nie jest z natury niebezpieczny, stan ten może nieumyślnie prowadzić do problemów interpersonalnych i relacji. Dobra wiadomość jest taka, że dostępne są terapie, które mogą pomóc w poprawie umiejętności związanych ze zdrowiem emocjonalnym. Pomoże to nie tylko w relacjach z innymi, ale co ważniejsze, możesz też poczuć się lepiej.
